Η ονομασία του ιστολογίου είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά "1917-1953, Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει"

Παρασκευή 22 Απριλίου 2016

Θεωρία της μεγάλης έκρηξης. Από το θετικισμό στη θεολογία

του Γ. Μπαμπαλετάκη
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Έναυσμα το Φθινόπωρο του 1996

Στόχος η ανατροπή του διαλεκτικού υλισμού

Όλο και συχνότερα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης εμφανίζονται εντυπωσιακές αναλύσεις για τη "δημιουργία του κόσμου", για τη θαυμαστή, υποτίθεται, επιβεβαίωση της Παλαιάς Διαθήκης από τη σύγχρονη επιστήμη, κ.λπ. 



Και δεν είναι μόνο τα ΜΜΕ αλλά ακόμα και "επιστημονικά" συνέδρια, όπως αυτά που έγιναν φέτος στο Ηράκλειο Κρήτης από την Ένωση Ελλήνων Φυσικών, όπου οι αναφορές στη δημιουργία του κόσμου δίνουν και παίρνουν και, όποιος τολμήσει να χαμογελάσει, τοποθετείται αυτόματα στο περιθώριο της σύγχρονης επιστήμης. Αιχμή αυτής της "επιστημονικής" αντίδρασης αποτελεί η θεωρία της μεγάλης έκρηξης. Εννοείται ότι η θεωρία αυτή περιέχεται στα σχολικά βιβλία τόσο των θρησκευτικών, όσο και της αστρονομίας, αλλά και στα πανεπιστημιακά συγγράμματα αστρονομίας, και αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μια γέφυρα ανάμεσα στο μάθημα των θρησκευτικών και τα φυσιογνωστικά μαθήματα... 



Η θεωρία της μεγάλης έκρηξης (big bang), δημιουργήθηκε με την καθοριστική στήριξη του Βατικανού και αντιδραστικών επιστημόνων. Ο Ρώσος φυγάς Gamov, ο Βέλγος πάπας Lemaitre, ο Γερμανός ναζιστής Pascual Jordan, ήταν οι βασικοί υποστηρικτές της στη δεκαετία του 1930. Έδωσε αυθαίρετες προεκτάσεις σε υπολογισμούς και μελέτες του Einstein, σε παρατηρήσεις και ανακαλύψεις μεγάλων αστρονόμων όπως ο Hubble. 

Το Βατικανό, 200 χρόνια μετά τη διάρρηξη των σχέσεων του με την επιστήμη, επανήλθε απ' το μονοπάτι που άνοιξε το φιλοσοφικό ρεύμα του θετικισμού στην επιστήμη, όπως ακριβώς είχε προβλέψει πολύ καθαρά ο Λένιν στο φιλοσοφικό έργο του "Υλισμός και εμπειριοκριτικισμός" (ο εμπειριοκριτικισμός είναι μια παραλλαγή του θετικισμού).

Σύμφωνα με τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης ολόκληρη η ύλη του σύμπαντος ήταν συγκεντρωμένη σε ένα μεγάλο άτομο (Lemaitre), ή σ' ένα υλικό σημείο με μηδενικές διαστάσεις(!) (Pascual Jordan). Έγινε η μεγάλη έκρηξη, η ύλη αυτή διασπάστηκε σε κομμάτια στους πρωτογαλαξίες, οι οποίοι έκτοτε απομακρύνονται μεταξύ τους. Οι αστέρες που δημιουργούνται στο εσωτερικό τους έχουν ένα κύκλο ζωής. Μερικοί απ' αυτούς όμως καταλήγουν σε νεκρή ύλη. Σε μη ανακυκλώσιμη κατάσταση δηλαδή, οπότε το σύμπαν τελικά θα έχει ένα τέλος.

Η θεωρία αυτή συντηρείται παρόλο που οδήγησε την επιστήμη της αστροφυσικής, και ειδικά την κοσμολογία, σε στείρες και αδιέξοδες κατευθύνσεις. Αυτό δεν είναι εφαρμοσμένη επιστήμη και είχε πάντα, από την αρχαιότητα, τον μεσαίωνα και σήμερα, χρήση φιλοσοφική και ιδεολογική στην υπηρεσία της κυρίαρχης τάξης.

Ας δούμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα η ανερχόμενη αστική τάξη χρησιμοποίησε την επιστήμη σαν απελευθερωτική δύναμη. Οι επιστήμονες είχαν υλιστικές-αντιθρησκευτικές αντιλήψεις. Αντιλαμβάνονταν τον κόσμο άπειρο στο χώρο και στο χρόνο. Σ' αυτό συνέβαλε η συνεχής επέκταση της αστικής τάξης και η ανακάλυψη νέων περιοχών πάνω στον ίδιο τον πλανήτη μας. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα εμφανίστηκε αρχικά ο θετικισμός με τον Comptes, ως ένας τρίτος δρόμος ανάμεσα στον υλισμό και τον ιδεαλισμό, στην ουσία όμως ως αντιδραστική φιλοσοφία. Αποκήρυξε κάθε κοσμοαντίληψη, κάθε ιδεολογία στην επιστήμη, και ζητούσε την ουδετερότητα του επιστήμονα, η οποία θιγόταν, υποτίθεται, με την υλιστική αντίληψη για πραγματική, αντικειμενική ύπαρξη του υλικού κόσμου. Για το θετικισμό, που είναι ένα παρακλάδι του υποκειμενικού ιδεαλισμού, δεν έχει σημασία αν υπάρχει το πνεύμα ως προϊόν του ανθρώπινου εγκεφάλου (υλισμός), ή αν υπάρχει η ύλη σαν δημιούργημα του πνεύματος (ιδεαλισμός). Για το θετικισμό υπάρχουν μόνο τα ερεθίσματα που δέχονται τα αισθητήρια όργανα. Τα αισθήματα, τα σύμβολα, οι σκέψεις, προπαντός οι μαθηματικοί τύποι, τα μαθηματικά μοντέλα του σύμπαντος, τα δεδομένα των μετρήσεων, αυτά υπάρχουν κατά το θετικισμό. Ό,τι δεν μπορώ να μετρήσω, δεν υπάρχει", σύμφωνα με μια ακραία έκφραση (Lord Raleigh). Ο θετικισμός επιβλήθηκε σταδιακά σαν έκφραση της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας στο χώρο της φιλοσοφίας των επιστημών. Κύριος εκπρόσωπος του στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ο Ernst Mach.

Πνευματικό παιδί του Mach, όσον αφορά την φιλοσοφία, ήταν ο, κατά τα άλλα μεγάλος επιστήμονας και προοδευτικός διανοούμενος, Einstein. Αυτός, έχοντας υπόψη του ότι η πορεία που κάνει το φως όταν περνά μέσα από βαρυτικά πεδία καμπυλώνεται, σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας, έκανε κάποιες μαθηματικές υποθέσεις και κατέληξε μετά από υπολογισμούς ότι: Αν το φως ξεκινήσει προς μια κατεύθυνση μέσα στο χώρο, θα ξαναβρεθεί στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε, όπως όταν κινείται πάνω στην επιφάνεια της σφαίρας (1917).

Οι υποθέσεις που έκανε ήταν: α) Το σύμπαν είναι ομογενές και ισότροπο. Η ύλη δηλαδή είναι ομοιόμορφα διασκορπισμένη. β) Το σύμπαν είναι περιορισμένης έκτασης. (Σε άλλες μελέτες του ο Einstein δέχεται ότι το σύμπαν είναι άπειρο. "Για τη φύση του χώρου").

Οι υποθέσεις αυτές είναι εντελώς αυθαίρετες και μόνο σαν μαθηματικό παιχνίδι μπορεί να θεωρηθεί η μελέτη του Einstein. Η διάμετρος του σύμπαντος θεωρήθηκε χαρακτηριστικά μόνο 100.000 έτη φωτός, ενώ με τα σύγχρονα ραδιοτηλεσκόπια εντοπίζονται αντικείμενα που το φως τους ξεκίνησε πριν από 20.000.000.000 χρονιά. Αλλά και η υπόθεση για το ομογενές του σύμπαντος είναι λάθος, γιατί στο σύμπαν, όπως έχει σήμερα αποδειχθεί, υπάρχουν σχηματισμοί ύλης σε συνεχώς κλιμακούμενα επίπεδα. Αστέρια, σμήνη αστεριών, γαλαξίες, ομάδες γαλαξιών, σμήνη γαλαξιών, υπερσμήνη γαλαξιών, υπέρ-υπερσμήνη κ.λπ., κ.λπ. Ανάμεσα στους τεράστιους αυτούς σχηματισμούς ύλης, υπάρχουν επίσης τεράστιοι σχετικά άδειοι χώροι. Η πραγματικότητα αυτή, που επιβεβαιώνεται συνεχώς με την εξέλιξη της επιστήμης και τη βελτίωση των τηλεσκοπίων, την εποχή του Einstein υπήρχε μόνο ως αντίληψη, ως υπόθεση, αφού τότε τα τηλεσκόπια δεν διέκριναν άλλους γαλαξίες.

Αυτό το μαθηματικό παιχνίδι του Einstein, περιβεβλημένο με τη λαμπρότητα του ονόματος του μεγάλου επιστήμονα, αναφέρεται στη συνέχεια ως θεωρία του Einstein για το "πεπερασμένο χωρίς όρια σύμπαν".

Θεωρώντας, λοιπόν, αυτό σαν δεδομένο, ακολουθεί η σκέψη ότι, αφού το σύμπαν είναι περιορισμένης έκτασης, θα 'πρεπε τ' αστέρια να έλκονται και το σύμπαν να συστέλλεται. 

Ο Friedman (1922) υπέθεσε τότε ότι αυτό δεν συμβαίνει γιατί το σύμπαν ολόκληρο προέρχεται από ένα "πρωτοάτομο" που έπαθε έκρηξη και έκτοτε βρίσκεται σε κατάσταση διαστολής. Τη θέση αυτή ανέπτυξε και διέδωσε, με τη στήριξη και της καθολικής εκκλησίας, ο Βέλγος Ιησουίτης πάπας Abbe Lemaitre (1927).

Το 1923 ο Hubble με το πρώτο μεγάλο τηλεσκόπιο (2,54μ διάμετρος καθρέπτη) μπόρεσε να διακρίνει άλλους γαλαξίες και να μετρήσει τις αποστάσεις τους από τη γη. Παρατήρησε ότι υπάρχει μια μετατόπιση του μήκους κύματός τους προς το ερυθρό, πράγμα που ισχύει για όλους τους γαλαξίες σε όποια κατεύθυνση κι αν βρίσκονται, και μάλιστα, όσο πιο μακριά, τόσο μεγαλύτερη είναι η μετατόπιση αυτή. (Δλ/λ=Η.D D: απόσταση του γαλαξία, Η: σταθερά του Hubble, Δλ: μετατόπιση του μήκους κύματος του φωτός προς το ερυθρό).


Ηkm/sec.Mpc
μέγιστη  ηλικία


σε δισ. χρόνια
1936
536
1,8
1950
200
4,9
1958
100
9,8
1975
55
17,8

Αυτό θα μπορούσε να έχει διάφορες αιτίες, θα μπορούσε να είναι σχετικιστική μετατόπιση (1), μετατόπιση λόγω αλληλεπίδρασης του φωτός με ηλεκτρομαγνητικά πεδία ή με άλλες μορφές ύλης (2), και τέλος μετατόπιση λόγω φαινομένου Doppler (3) -λόγω, δηλαδή, κίνησης και απομάκρυνσης των γαλαξιών. Ο ίδιος Hubble, στο βιβλίο του "The Relm of the nebulae" (London 1936, s.4), γράφει:

"Το να αποδώσει κανείς τη μετατόπιση του φωτός στην ταχύτητα απομάκρυνσης, πρέπει να χαρακτηριστεί ως θέση που έχει ανάγκη ελέγχου από συγκεκριμένες παρατηρήσεις". Και στην εισαγωγή του ίδιου βιβλίου: "...Συμπερασματικά περιλαμβάνονται με κάποια έννοια τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας, αλλά και παρέχεται μια πολλά υποσχόμενη αφετηρία, για την είσοδο στο βασίλειο της σπέκουλας. Σ' αυτό το βασίλειο, που ορίζεται από την θεωρία για τον κόσμο, δεν πρόκειται να μπούμε με αυτή μας τη συνόψιση. Η παράθεση θα περιοριστεί αυστηρά στη βάση των εμπειρικών δεδομένων, των εκθέσεων ερευνών και των άμεσων επεξηγήσεων τους".

Παρόλα αυτά η μετατόπιση του φωτός προς το ερυθρό αποδόθηκε αυθαίρετα σε απομάκρυνση των γαλαξιών και ο Hubble αναφέρεται έκτοτε σαν ο πατέρας της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης, ενώ αποσιωπάται ότι αυτός αρνήθηκε ένα τέτοιο τίτλο.

Ο πρώτος υπολογισμός της χρονικής στιγμής της "μεγάλης έκρηξης", αφότου το σύμπαν υποτίθεται άρχισε να διαστέλλεται, έδωσε 1,8 δις χρόνια πριν. Μια τέτοια "ηλικία" όμως, ερχόταν ήδη σε αντίθεση με γεωλογικές παρατηρήσεις, που απέδιδαν στη γη μεγαλύτερη ηλικία. Οι υπολογισμοί "διορθώθηκαν". Επειδή όμως συνεχώς ανακαλύπτονταν γεγονότα παλαιότερα από την ηλικία του σύμπαντος(!), γι' αυτό η σταθερά του Hubble μειώνεται συνεχώς και σήμερα θεωρείται το 1/10 της αρχικής, οπότε η ηλικία του σύμπαντος αντίστοιχα αυξάνει: (βλ. πίνακα). Τα τηλεσκόπια όλο και τελειοποιούνται, ανακαλύπτουν όλο και πιο μάκρυνα αντικείμενα, που θα πρέπει να είχαν ξεκινήσει την πορεία απομάκρυνσης τους όλο και πιο παλιά. Η "δημιουργία" του κόσμου, όλο και μετατίθεται αναγκαστικά προς τα πίσω.

Τα προβλήματα γίνονται ανυπέρβλητα, για πάρα πολλούς λόγους. Το φως π.χ. που έρχεται από τα πιο μάκρυνα αστέρια, με βάση τη φασματοσκοπική ανάλυση δείχνει ότι προέρχεται και από βαριά μέταλλα. Τα μέταλλα αυτά συντίθενται μόνο μετά από μια μακρόχρονη διαδικασία μετεξέλιξης μερικών αστέρων (αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια) στη φάση της έκρηξης τους σαν υπερκαινοφανών. Η ηλικία, δηλαδή, των πιο μακρινών γαλαξιών όταν μας έστειλαν το φως πριν 18 δις χρόνια, ήταν ήδη αρκετά μεγάλη.

Τα πιο μακρινά με βάση αυτή τη θεωρία, αντικείμενα οι ημιαστέρες (quasars), πρέπει να κινούνται με ταχύτητες που φτάνουν το 98% της ταχύτητας του φωτός, αν οι υπολογισμοί γίνουν με βάση τη θεωρία της σχετικότητας Διαφορετικά η ταχύτητα τους είναι τετραπλάσια αυτής του φωτός. Ακόμη οι ημιαστέρες, που με βάση τη θεωρία αυτή βρίσκονται στα "άκρα" του σύμπαντος, είναι πολύ φωτεινά αντικείμενα. Τόση φωτεινή ενέργεια, ακόμη και με αστρονομικά δεδομένα, είναι ανεξήγητη.

Αντίθετα με τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης, εμφανίστηκε η θεωρία του "σταθερού σύμπαντος" (steady - state - universum), με επικεφαλής τους Άγγλους αστρονόμους Fred Hoyle, Herman Bondi, Tomas Gold.

Δέχονταν και αυτοί ότι η μετατόπιση του φωτός προς το ερυθρό σημαίνει κίνηση των γαλαξιών προς τα έξω, οι οποίοι φτάνουν την ταχύτητα του φωτός και δεν μπορούν πια να ασκήσουν καμιά επίδραση. Εξαφανίζονται, δηλαδή, οι γαλαξίες από τη μια μεριά, από την άλλη όμως συνεχώς δημιουργείται νέα ύλη από το μηδέν, ώστε η πυκνότητα του σύμπαντος να διατηρείται σταθερή. Πρόκειται για μια επίσης ιδεαλιστική θεωρία.

Επικράτησε τελικά η θεωρία της μεγάλης έκρηξης, με βάση το εξής γεγονός: Το 1948, ο Gamov πρόβλεψε την ύπαρξη μιας ακτινοβολίας που θα 'πρεπε να είναι υπόλειμμα της ακτινοβολίας που προκλήθηκε τη στιγμή της μεγάλης έκρηξης και που σήμερα, λόγω της διαστολής και ψύξης, θα 'πρεπε να αντιστοιχεί σε θερμοκρασία 7 βαθμών Κέλβιν (-266 β. Κελσίου). Το 1965, από τους Penzias & Wilson, διαπιστώθηκε η ύπαρξη ακτινοβολίας που αντιστοιχούσε σε 2,7 β. Κέλβιν και ερχόταν ομοιόμορφα απ' όλες τις κατευθύνσεις. Πήραν το βραβείο Νόμπελ, αφού η ανακάλυψη αποτέλεσε "...ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης" (Γραμματικάκης, πρύτανης πανεπιστημίου Κρήτης). Και όμως η ανακάλυψη αυτή έμελλε να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα.

Το Νοέμβριο του 1989, οι Αμερικανοί αστρονόμοι Geller & Huchra, δημοσίευσαν την ανακάλυψη μιας πολύ μεγάλης δομής στο σύμπαν. Ένα σύστημα από γαλαξίες με μήκος 500 εκατομμύρια έτη φωτός και πλάτος 200 εκατομμύρια έτη φωτός τουλάχιστον, που του έδωσαν το όνομα "μέγα τείχος". Ήδη από τη δεκαετία του ‘70 υπήρχαν ενδείξεις για τέτοιες μεγάλες δομές (υπερσμήνη γαλαξιών), με μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα τους. Οι ανομοιογένειες αυτές ήταν ασυμβίβαστες με τα βασικά αξιώματα απ’ όπου ξεκίνησαν οι εξισώσεις του Einstein, ενώ "το μεγαλύτερο επίτευγμα της επιστήμης", η μοναδική επιστημονική πρόβλεψη της θεωρίας, βρέθηκε να έχει επιβεβαιώσει κάτι που σίγουρα ήταν ανύπαρκτο. Παρά τους πανηγυρισμούς, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Η φύση εκδικείται αυτούς που θέλουν να τη βάλουν στο κρεβάτι του Προκρούστη.

Προκειμένου να διασωθεί η θεωρία, οι παραπάνω αστρονόμοι στρώθηκαν στη δουλειά για να αποδείξουν ότι, παρόλα αυτά, σε μια ανώτερη κλίμακα η ομοιογένεια διατηρείται. Ανακάλυψαν το αντίθετο. Ακόμα μεγαλύτερους σχηματισμούς. Οι μαθηματικές προϋποθέσεις στις οποίες στηριζόταν η κατασκευασμένη εικόνα του κόσμου, ανατρέπονταν.

Έγινε προσπάθεια να διασωθεί η θεωρία με νέες φαντασιώσεις. "Κοσμικά νήματα" που δημιουργήθηκαν άμεσα μέσα στη φωτιά της μεγάλης έκρηξης και που περιέχουν ασύλληπτες ποσότητες "κρύας, σκοτεινής ύλης" διατρέχουν το σύμπαν. Αυτές δημιούργησαν διακυμάνσεις στην αρχική έκρηξη και οδήγησαν στα σημερινά υπερσμήνη γαλαξιών. Δυο χρόνια ζωής είχαν τα εξωτικά "κοσμικά νήματα" μέχρι τις νέες μετρήσεις του διαστημοπλοίου ΙΡΑΣ που δημοσιεύτηκαν το 1991(4)

Ανεξάρτητα απ' αυτό, στη δεκαετία του 70, με βάση τις αυθαίρετες παραδοχές που είχαν γίνει σχετικά με την κατανομή των ελαφρών στοιχείων, υδρογόνου και ηλίου, η θεωρία της μεγάλης έκρηξης βρέθηκε μπροστά σε αξεπέραστα προβλήματα. Τα ξεπέρασε με ακόμη μεγαλύτερες αυθαιρεσίες και φαντασιώσεις που καταρρίπτουν κάθε ρεκόρ υποκειμενισμού, και καμία σχέση δεν έχουν με την παρατήρηση και τη μελέτη της φύσης.

Για το πληθωριστικό σύμπαν, μια παραλλαγή της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης: "οι μεγάλες ενοποιητικές θεωρίες διερευνήθηκαν ως προς τις εφαρμογές τους στις συνθήκες που επικρατούσαν τα πρώτα κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τη μεγάλη έκρηξη... Η πρώτη περίοδος διαρκεί από τη χρονική στιγμή μηδέν μέχρι το απειροελάχιστο 10^43 του δευτερολέπτου. Η θερμοκρασία από άπειρη(!) που ήταν πέφτει στους 10^32 βαθμούς Κέλβιν. Επειδή η ενέργεια που αντιστοιχεί σ' αυτή τη θερμοκρασία είναι κολοσσιαία, οι αλληλεπιδράσεις (τα διάφορα είδη δυνάμεων δηλαδή) πρέπει να ήσαν ενοποιημένες(;). Τα της δημιουργίας δηλαδή, ρυθμίζει μια και μόνη δύναμη και υπήρχε ένα είδος σωματιδίων. ...Στην υπέρθερμη περίοδο των πρώτων εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων, τα φωτόνια όχι μόνο είναι κατά πολύ περισσότερα των νουκλεονίων, αλλά συνεισφέρουν και περισσότερο στο ενεργειακό περιεχόμενο του σύμπαντος. Το σύμπαν διανύει μια περίοδο φωτοκρατίας. Ίσως η φράση "εν αρχή ην το φως" δεν κρύβει και μεγάλη υπερβολή". (Γραμματικάκης).

"Η μεγάλη έκρηξη, η αρχή του χρόνου και του χώρου, της ενέργειας και της ύλης. Το φως που προηγήθηκε του ήλιου μας... αποτελούν εμπλουτισμό και επιβεβαίωση της γνώσης που είχε ο άνθρωπος την εποχή του Μωυσή. Μας εξαναγκάζει επίσης η γνώση αυτή να αναγνωρίσουμε ότι ο κόσμος που ο καθένας μας βλέπει, είναι ο κόσμος που η δυνατότητα του νου μας, μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε. Ποιος είναι όμως ο πραγματικός κόσμος;..." (από εισήγηση στο τελευταίο Συνέδριο Ελλήνων Φυσικών στο Ηράκλειο Κρήτης).

"...είναι τότε, στα 10^36 δευτερόλεπτα, που η ισχυρή αλληλεπίδραση χωρίζεται από τις άλλες δυο και η μεταξύ τους συμμετρία διαρρηγνύεται. Κάθε μια από τις περιοχές του χώρου, φούσκωσε(!) όπως μια φυσαλίδα κατά ένα τεράστιο συντελεστή, που υπερβαίνει ίσως το 10^30 Σαν μέτρο σύγκρισης το σύμπαν δεν πρέπει κατά τα τελευταία 10 δισεκατομμύρια χρόνια να μεγάλωσε την ακτίνα του 10^5 φορές... όλο το ορατό σύμπαν προήλθε από την εξέλιξη μιας μόνο περιοχής του χώρου, που υπολογίζεται μάλιστα ότι δεν υπερέβαινε σε διαστάσεις το 10^25. ...Το δικό μας σύμπαν είναι ένα μόνο από τα πολλά σύμπαντα που δημιουργήθηκαν τη στιγμή της ιλιγγιώδους διαστολής, το καθένα προερχόμενο από τη διαστολή μιας μονό αιτιακής περιοχής. Ο συνολικός αριθμός των συμπάντων αυτών μπορεί να προσεγγίζει τα 10^781 ...καθώς η θερμοκρασία του "κενού" σύμπαντος μειώνεται, είναι δυνατό να εκλυθούν, κατά τρόπο αναπάντεχο, τεράστια ποσά ενέργειας. Είναι μια ενέργεια που προέρχεται ουσιαστικά από το τίποτα, και που εξ' αυτής εκπορεύεται στη συνέχεια η κολοσσιαία ποσότητα ύλης και ακτινοβολίας του σύμπαντος. Η δημιουργία, λοιπόν, του σύμπαντος, φαίνεται δυνατή σχεδόν εκ του μηδενός" (Συνέδριο Ελλήνων Φυσικών, Ηράκλειο, Νοέμβριος '95).

Το να παρουσιάζονται τα παραπάνω θρησκευτικο-λογοτεχνικά παραληρήματα σαν επιστήμη, και μάλιστα από προοδευτικούς, υποτίθεται, πανεπιστημιακούς, δείχνει μόνο ένα πράγμα, ότι οδηγούμαστε σ' ένα πνευματικό μεσαίωνα.

Υπάρχουν όμως και επιστήμονες, που χωρίς καμία αντιθρησκευτική προδιάθεση. λένε τα πράγματα με τ' όνομά τους.

Ο Stephan Hawking, από τους διασημότερους αστρονόμους - κοσμολόγους, που συνέβαλε αποφασιστικά, στη μαθηματική διατύπωση και βελτίωση της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης, δεν δέχτηκε να κινηθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές που σύστησε ο πάπας: "… στο τέλος του συνεδρίου παραχωρήθηκε στους συνέδρους ακρόαση από τον πάπα. Μας είπε ότι δεν είναι κακό που ασχολούμαστε με την εξέλιξη του σύμπαντος μετά τη μεγάλη έκρηξη. Όμως, δεν θα ‘πρεπε να προσπαθήσουμε να ερευνηθούμε την ίδια τη μεγάλη έκρηξη, γιατί αυτή ήταν η στιγμή της δημιουργίας και επομένως έργο του Θεού" ("Το χρονικό του χρόνου")

Ο Hawking κατέληξε να αναθεωρήσει τις απόψεις του για τη θεωρία αυτή και πρότεινε ένα μοντέλο του κόσμου όπου δεν υπάρχουν όρια, καμιά αρχή και κανένα τέλος. Για την ανησυχία που προκάλεσε η αλλαγή της στάση του γράφει ο γερμανός αστρονόμος Elsaesser: "Λίγο μετά μου μίλησε ένας θεολόγος που έδειχνε τρομαγμένος απ' τη θέση αυτή, και μου είπε ότι σύμφωνα με τις νέες αντιλήψεις της κοσμολογίας δεν υπάρχει πια θέση στο διάστημα για έναν δημιουργό" ("Sterne und Weltraum", N.5/89)

Ο κοσμολόγος James Peebs του πανεπιστημίου Princeton: "H ευρωστία του πληθωριστικού σεναρίου (παραλλαγή της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης) είναι πράγματι πλεονέκτημα; Αυτή η ευρωστία δεν σημαίνει τίποτ' άλλο από το ότι μπορεί να εξηγήσει τα πάντα, οποιαδήποτε κι αν είναι τα δεδομένα της παρατήρησης" ("Spektrum der Wissenschaft", nr 12/1990).

Ο John Maddox, που γράφει συχνά το κύριο άρθρο στο βρετανικό περιοδικό "Nature": "Η ίδια η μεγάλη έκρηξη είναι το αποκορύφωμα μιας αλληλουχίας συμπερασμάτων, που σήμερα δεν δίνουν καμιά εξήγηση για τους ημιαστέρες και την πηγή της γνωστής κρυμμένης ύλης στο σύμπαν" (Nature vol 340, 10.8.1989).

Είναι γνωστό ότι στη φύση, κάθε ζωντανός οργανισμός έχει ένα κύκλο ζωής. Το ίδιο συμβαίνει και με κάθε σχηματισμό της ανόργανης ύλης. Τα βουνά π.χ. φτιάχνονται και διαλύονται συνεχώς. Έχουν ένα κύκλο ζωής. Το ίδιο και όλοι οι σχηματισμοί στο διάστημα.

Τα αστέρια, οι γαλαξίες, τα σμήνη γαλαξιών, τα υπερσμήνη γαλαξιών, τα υπέρ-υπερσμήνη κ.λπ. Αυτή η πραγματικότητα της ύπαρξης των δυο αντίθετων τάσεων της φθοράς και της ανάπτυξης είναι γενική. Κάθε κύκλος δεν είναι ταυτόσημος με τον προηγούμενο, αλλά αποτελεί ένα νέο επίπεδο ανάπτυξης. Τα στοιχεία π.χ. από τα οποία φτιάχνεται ένα αστέρι, προέρχονται από τη διάλυση ενός προηγούμενου, αλλά δεν είναι τα ίδια και στην ίδια αναλογία με τα στοιχεία που έφτιαξαν τα αστέρια μιας προηγούμενης γενιάς, αφού έχουν εμπλουτισθεί με περισσότερα βαριά μέταλλα που φτιάχτηκαν στο μεταξύ.

Για το σύμπαν όμως ως σύνολο δεν μπορούμε να μιλάμε για κύκλο ζωής, για συστολή και διαστολή, για αρχή και τέλος. Κάθε παρόμοια προσπάθεια εξυπηρετεί συγκεκριμένες ανάγκες θρησκευτικών και άλλων κύκλων, αλλά είναι άσχετη με την πραγματική γνώση του κόσμου όπως αυτός υπάρχει αντικειμενικά.


Υποσημειώσεις:

(1) Σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας, όταν τα φωτόνια, από τα οποία αποτελείται το φως, περνάν από βαρυτικό πεδίο, έλκονται. Αυτή η έλξη έχει ως αποτέλεσμα όχι την επιβράδυνση τους -αφού η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή- αλλά την απορρόφηση ενός μέρους της ενέργειας τους και επομένως την αύξηση του μήκους κύματος του φωτός. Η θεωρία για τις μαύρες τρύπες του διαστήματος βασίζεται σ’ αυτό το φαινόμενο.

(2) Τα τελευταία χρόνια, για να εξηγηθούν φαινόμενα βαρυτικών δυνάμεων στους γαλαξίες, οι αστρονόμοι δέχονται ότι υπάρχει ύλη σκοτεινή, που δεν εκπέμπει δηλαδή καμιά ακτινοβολία. Και μάλιστα σε ποσότητες δεκαπλάσιες από την ύλη που μας στέλνει φωτεινά, ραδιοφωνικά και άλλα είδη κυμάτων. Είναι η λεγόμενη κρυμμένη ύλη του σύμπαντος. Σύμφωνα με το διαλεκτικό υλισμό, η ποικιλία των μορφών του υλικού κόσμου είναι ανεξάντλητη. Οι γνώσεις μας προσεγγίζουν όλο και περισσότερο την αντικειμενική πραγματικότητα, χωρίς όμως αυτή η διαδικασία της γνώσης να τελειώνει ποτέ.

(3) Το φαινόμενο Doppler παρατηρείται στα ηχητικά κύματα όπως και στα φωτεινά. Όταν η σειρήνα ενός αυτοκινήτου μας πλησιάζει, το μήκος κύματος του ήχου μετατοπίζεται και γίνεται μικρότερο, με αποτέλεσμα να ακούμε οξύτερο ήχο. Όταν απομακρύνεται ακούμε αντίθετα βαρύτερο ήχο, γιατί το μήκος κύματός του μετατοπίζεται και γίνεται μεγαλύτερο.

(4) Με θέμα τις "Μεγάλες δομές στο σύμπαν" έγινε πρόσφατα (Αθήνα, 24 Μαΐου 1996), με πρωτοβουλία του Αστρονομικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του Αστεροσκοπείου της Τεργέστης, διεθνές αστρονομικό συνέδριο, με 120 φιλοξενουμένους αστρονόμους απ' όλο τον κόσμο.

Αμηχανία λοιπόν μπροστά στο "Μέγα τείχος". Μερικά στοιχεία σ' αυτό το άρθρο προέρχονται από το βιβλίο: "Ratlos vor der grossen Mauer" που σημαίνει "Αμηχανία μπροστά στο "Μέγα τείχος"".

1 σχόλιο:

  1. Μπράβο ..έτσι.Χρειάζονται αυτά ,διότι πραγματικά ,όλες οι επιθέσεις..σε διαλεκτικό υλισμό..και γενικά σε μαρξισμό ,υπάρχουν πάντα...δυστυχώς ο πνευματικός μεσαίωνας που είπε και ο συγγραφέας αρθρογράφος υφίσταται ήδη και μπορεί να έρθουν και χειρότερα ...η αντιδραστικοποίηση σε όλους τους τομείς.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή