ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΔΥΟ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Eναυσμα» το 2008

Λία Μπαμπαλετάκη

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "εκτός των τειχών" το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Γιώργου Ευγενιάδη "Της γης οι κολασμένοι".

Ο Γ. Ευγενιάδης εξιστορώντας την ζωή και τα βιώματά του δεν κάνει άλλο από το να εξιστορεί την Νεότερη Ιστορία της Ελλάδας, του λαού και των αγωνιστών της. Κυρίως εκείνο το κεφάλαιο που αφορά το δεύτερο αντάρτικο, στο οποίο συμμετείχε μέχρι τον τραυματισμό του το 1948.

Μετά την ανάρρωσή του στο Μπούλκες (Γιουγκοσλαβία) θα εγκατασταθεί στη Τσεχοσλοβακία, όπου -ως οργανωμένος πλέον στο ΚΚΕ- θα ζήσει αρχικά την θερμή υποδοχή των Ελλήνων ανταρτών από τον ντόπιο λαό, αλλά μετέπειτα και την βίαιη αλλαγή της ηγεσίας (6η Ολομέλεια) και τις διαγραφές και αποχωρήσεις που ακολούθησαν. Μετά την διάσπαση του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, οι διωκόμενοι πια (από την νέα ηγεσία και την αστυνομία) πρώην αντάρτες κάνουν προσπάθειες να συγκροτήσουν οργανώσεις παρόλη την τρομοκρατία που υφίστανται.

Αυτή η -τόσο ζωντανή- περιγραφή της ζωής των ανταρτών μετά το αντάρτικο, είναι που δίνει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον σ' αυτό το βιβλίο, καθώς συνήθως οι εξιστορήσεις ανταρτών τελειώνουν με την ήττα του αντάρτικου (και ίσως ένα ερωτηματικό στον αναγνώστη για το μετά...).

Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα βιβλίο που «αναπολεί τα παλιά και κλαίει τα χαμένα», γιατί ακριβώς καταδεικνύει την σύνδεση του τότε με το τώρα, γιατί προσπαθεί να εξηγήσει το γιατί και όχι να «κουκουλώσει», να μπερδέψει και άρα να απογοητεύσει.

Ο Γ. Ευγενιάδης διηγείται με τον τρόπο που έμαθε να ζει την ζωή του. Με ευαισθησία και ανθρωπιά, κρατώντας μια κριτική ματιά και θέτοντας ερωτήματα (που άλλα τα απαντάει με σιγουριά και άλλα με αμφιβολία), αλλά πάντα κάτω από το πρίσμα του αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας στον οποίο αφιέρωσε την ζωή του.

Κώστας Μιχαλάκης

Για τον Καπετάνιο Κόζιακα

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ακόμα γνωρίζουμε λίγα πράγματα για το έπος της εθνικής αντίστασης. Μπορεί μερικά ονόματα ή γεγονότα να είναι γνωστά, αλλά αρκετές φορές μας ξεφεύγει ο παλλαϊκός χαρακτήρας του αγώνα, όπως και πολλές προσωπικότητες που συνέβαλαν σ' αυτόν.

Αυτή η διαπίστωση, όπως και η κοινή καταγωγή, με ώθησαν να ασχοληθώ με τον Θωμά Πάλλα, τον Καπετάν Κόζιακα, όπως είναι γνωστός.

Ένα σύντομο βιογραφικό

Ο Θωμάς Παλλάς γεννήθηκε στα Τρίκαλα και από πολύ νωρίς εντάχθηκε στο αριστερό κίνημα και την ΟΚΝΕ. Δεν τελείωσε τη Νομική σχολή του ΑΠΘ, μάλλον λόγω των μεταξικών διώξεων και ο πόλεμος τον βρίσκει φαντάρο. Μετά την κατάρρευση του μετώπου, έρχεται αμέσως σε επαφή με ομάδες που οργανώνονται εναντίον του κατακτητή και εντάσσεται στο ΕΑΜ, σχεδόν αμέσως. Εκεί αναλαμβάνει αρκετές κρίσιμες θέσεις, αλλά, όταν ιδρύονται οι πρώτες αντάρτικες ομάδες στον Όλυμπο, ανεβαίνει στο βουνό. Το Φεβρουάριο του 1943 πηγαίνει στη Δ. Θεσσαλία για να οργανώσει τον ΕΛΑΣ και έτσι παίρνει και το όνομά του «Κόζιακα», από το εκεί βουνό. Συμμετέχει σε όλες τις επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλία (αφοπλισμός Κωστόπουλου, δημιουργία ομάδων επιμελητείας, μάχες με Ιταλούς και Γερμανούς, απελευθέρωση των Τρικάλων από τους Ιταλούς κ.α.). Τέλη του 1943 πηγαίνει με τον Άρη στην Ήπειρο για να πολεμήσει τον ΕΔΕΣ. Η όλη του δράση και ανδρεία τον προάγουν σε καπετάνιο της Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο. Τον Αύγουστο του 1944 θα μετατεθεί στην Δράμα, όπου και θα παραμείνει ως καπετάνιος συντάγματος ως τη συμφωνία της Βάρκιζας. Ένα μήνα μετά τη συμφωνία θα συλληφθεί στη Λάρισα και θα παραμείνει στη φυλακή ως τον Ιανουάριο του 1949, όταν και θα εκτελεστεί στη Δράμα, για εγκλήματα που δήθεν έκανε την περίοδο που ήταν έγκλειστος.

Ο δρόμος των λαών

Ο λαός πρέπει να τιμά τους ήρωές του. Αν κάτι έχει να δείξει η ιστορία αυτή, είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι οι λαοί «παράγουν» μεγάλες στρατιές ηρώων όταν αποφασίζουν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Ένας από αυτούς ήταν και ο Κόζιακας, ο θρυλικός καπετάνιος.